Lieven Gevaertmonument
Toegevoegd op 10 maart 2011 door KatleenAnthierens
Afbeelding toegevoegd door KatleenAnthierens
Kunstenaar:
niet gekend
niet gekend
Opschrift:
"Aan Lieven Gevaert ter herinnering aan het 60-jarig bestaan van de N.V. Gevaert-Photo-Producten namens het personeel en de gepensionneerden [sic]"
"Aan Lieven Gevaert ter herinnering aan het 60-jarig bestaan van de N.V. Gevaert-Photo-Producten namens het personeel en de gepensionneerden [sic]"
Plaatsbeschrijving:
Mortsel - pleintje aan de splitsing van de Guido Gezellelaan en de Berthoutstraat
Mortsel - pleintje aan de splitsing van de Guido Gezellelaan en de Berthoutstraat
Kunstenaar: architect Jozef Lernout, in samenwerking met de beeldhouwers Jan De Cuyper en Ernest Wijnants
Het Lieven Gevaertmonument werd op 3 mei 1941 opgetrokken ter nagedachtenis van de stichter van het gelijknamige Mortselse bedrijf. Het modernistische beeld bevindt zich op de hoek van de Guido Gezellelaan en de Berthoutstraat in Mortsel. Het kunstwerk is geen beschermd monument, maar werd opgenomen in de inventaris van het bouwkundig erfgoed. In 2009 werd het monument gerestaureerd.
BESCHRIJVING VAN HET MONUMENT
Het Lieven Gevaertmonument bestaat uit verschillende delen. Vooraan bevinden zich drie hoge afzonderlijke driehoekige pilaren. Op de achterkant van die pilaren staat telkens een woord gegrift: “volk”, “grootheid” en “cultuur”. Achteraan het monument worden op een gebogen muur Lieven Gevaerts naam en geboorte- en sterfjaar vermeld. Aan de voorkant van de pilaren vinden we telkens een beeld terug. Tegen de middelste pilaar (“grootheid”) staat het beeld van Lieven Gevaert. Zijn standbeeld is groter dan de andere twee beelden. Aan Gevaerts linkerkant zien we elementen die verwijzen naar zijn fabriek in Mortsel: een tandwiel en een soort kolf die in de scheikunde gebruikt wordt. Aan Gevaerts rechterkant zien we een relatief klein afgebeelde figuur die geld toegestopt krijgt. Deze kan verwijzen naar de bescherming van het Vlaams onderwijs door Gevaert (als de figuur een kind voorstelt) of naar Gevaerts steun aan het Vlaamse cultuurleven. De andere twee beelden stellen vrouwen voor. Het linkse vrouwelijke beeld (“volk”) houdt een wapenschild vast met de afbeelding van een Vlaamse leeuw. Op haar linkerschouder rust een grote vogel (mogelijk een adelaar vanwege de symboliek van kracht, vrijheid, moed, creatie?). Het rechtse vrouwelijke beeld (“cultuur”) houdt een wapenschild vast met daarop een kruis. In haar rechterhand lijkt ze een stuk gebouw vast te houden (waarschijnlijk nogmaals een verwijzing naar de fabriek). Aan de achterkant van de meest linkse pilaar bevindt zich een plakkaat met het opschrift: “Aan Lieven Gevaert ter herinnering aan het 60-jarig bestaan van de N.V. Gevaert-Photo-Producten namens het personeel en de gepensionneerden [sic]”.
LIEVEN GEVAERT
Lieven Gevaert (Antwerpen 1868 – Den Haag 1935) was een van de belangrijkste industriëlen van ons land (als de stichter en leider van een wereldvermaard bedrijf), een organisator van het Vlaamse economische leven, een groot mecenas van het Vlaamse cultuurleven en een sociale vernieuwer. Zowel op het vlak van fotografie als dat van werknemersparticipatie was hij een voorloper.
Na zijn opleiding tot fotograaf opent hij in 1890 in de Antwerpse Montignystraat een atelier waar hij na veel zoekwerk en met ambachtelijke middelen fotopapier maakt. Ook richt hij een laboratorium in voor zijn proefnemingen met platen en papier. Met zijn eerste spaarcenten koopt hij boeken over zijn vak en studeert hij op eigen kracht scheikunde van de fotografie. De eerste machines die hij nodig heeft, ontwerpt en bouwt hijzelf. Met de steun van de Antwerpse zakenman Armand Seghers richt hij in 1894 de firma L. Gevaert & Cie op met een kapitaal van 20 000 frank dat geleidelijk uitgroeit tot 35 miljoen Belgische frank (1926). In 1897 vestigt Gevaert zich in Mortsel, waar in 1904 de eerste steen wordt gelegd van een nieuwe fabriek, die tot het huidige complex zal uitgroeien. Ondertussen worden steeds meer buitenlandse handelsdepots geopend (in Parijs, Wenen, Berlijn, Milaan, Moskou, Londen, Buenos Aires en Rio de Janeiro). Ook worden er filialen opgericht in de Verenigde Staten en Barcelona. In 1920 wordt de firma omgevormd tot de naamloze vennootschap Gevaert-Photo-Producten. De NV fuseert in 1964 met het Duitse Agfa AG tot de huidige Agfa-Gevaert Group.
Vanuit Vlaams en sociaal oogpunt heeft Gevaert een belangrijke rol gespeeld in de vernederlandsing van het bedrijfsleven en het onderwijs. Op die manier wilde hij een Vlaamse elite vormen, die zich bewust was van haar eigen waarde en gestoeld was op economische draagkracht.
Zo richt hij in 1908 mee het Vlaams Handelsverbond op, waarvan hij ondervoorzitter wordt. In 1926 wordt deze organisatie omgevormd tot het Vlaams Economisch Verbond, waarvan Gevaert de eerste voorzitter wordt.
Gevaert zet zich ten volle in voor de Vlaamse ontvoogding en beseft dat Nederlandstalig onderwijs daarbij noodzakelijk is. Zo helpt hij bij de oprichting van twee Vlaamse katholieke middelbare scholen in Antwerpen: Sint-Lutgardis voor meisjes en Sint-Lievens voor jongens. Ook in zijn eigen fabriek wordt Nederlands gesproken. Verder kunnen onder meer de Kredietbank, de Vlaamse Opera, de krant De Standaard en de IJzerbedevaarten op zijn morele en financiële steun rekenen.
Gevaert was tevens een sociale vernieuwer. In zijn fabriek voerde hij een vooruitstrevende loonpolitiek met winstaandeel, kinderbijslag, ziekte- en levensverzekering, pensioenfonds en samenaankoop. Voorts zorgt hij in zijn bedrijf voor een bedrijfsgeneeskundige dienst, een personeelsbibliotheek, avondcursussen en een weduwen- en wezenfonds. Boven de ingang van de Mortselse fabriek kon men zijn lijfspreuk lezen: “Arbeid adelt”. Dat alles maakt het Lieven Gevaertmonument sociologisch relevant.
Deze foto’s werden geüpload in het kader van het vak Organisatiesociologie aan de K.U.Leuven.
Katleen Anthierens
Bronnen:
http://www.mortsel.be/nieuws/1563/default.aspx?_vs=0_N&id=1074 (10/03/2010)
http://www.gva.be/antwerpen/mortsel/lieven-gevaert-krijgt-van-mortsel-een-stevige-beurt.aspx (10/03/2010)
http://historiek.kvcv.be/Artikelen/Gallerij/Gevaert%20Lieven%20NL.pdf (10/03/2010
http://www.provant.be/nieuws/vrije_tijd/cultuur/erfgoed/projectoproep_subsidies_klein_.jsp (10/03/2010)
http://www.agfa.com/en/co/about_us/history/years_of_expansion/index.jsp (10/03/2010)
http://www.agfa.com/en/co/about_us/history/history/index.jsp (10/03/2010)
http://www.project-gb.be/node/16 (10/03/2010)
http://www.vnjmortsel.org/index.php?pagina=8 (10/03/2010)
http://kvo-scholen.be/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=8&Itemid=8 (10/03/2010)
http://www.archeonet.be/?p=3009 (10/03/2010)
http://www.canonsociaalwerk.eu/be/details.php?cps=17 (10/03/2010)
http://www.mens-en-cultuur-uitgevers.be/boeken/geschiedenis-en-maatschappij/lieven-gevaert/ (10/03/2010)
Het Lieven Gevaertmonument werd op 3 mei 1941 opgetrokken ter nagedachtenis van de stichter van het gelijknamige Mortselse bedrijf. Het modernistische beeld bevindt zich op de hoek van de Guido Gezellelaan en de Berthoutstraat in Mortsel. Het kunstwerk is geen beschermd monument, maar werd opgenomen in de inventaris van het bouwkundig erfgoed. In 2009 werd het monument gerestaureerd.
BESCHRIJVING VAN HET MONUMENT
Het Lieven Gevaertmonument bestaat uit verschillende delen. Vooraan bevinden zich drie hoge afzonderlijke driehoekige pilaren. Op de achterkant van die pilaren staat telkens een woord gegrift: “volk”, “grootheid” en “cultuur”. Achteraan het monument worden op een gebogen muur Lieven Gevaerts naam en geboorte- en sterfjaar vermeld. Aan de voorkant van de pilaren vinden we telkens een beeld terug. Tegen de middelste pilaar (“grootheid”) staat het beeld van Lieven Gevaert. Zijn standbeeld is groter dan de andere twee beelden. Aan Gevaerts linkerkant zien we elementen die verwijzen naar zijn fabriek in Mortsel: een tandwiel en een soort kolf die in de scheikunde gebruikt wordt. Aan Gevaerts rechterkant zien we een relatief klein afgebeelde figuur die geld toegestopt krijgt. Deze kan verwijzen naar de bescherming van het Vlaams onderwijs door Gevaert (als de figuur een kind voorstelt) of naar Gevaerts steun aan het Vlaamse cultuurleven. De andere twee beelden stellen vrouwen voor. Het linkse vrouwelijke beeld (“volk”) houdt een wapenschild vast met de afbeelding van een Vlaamse leeuw. Op haar linkerschouder rust een grote vogel (mogelijk een adelaar vanwege de symboliek van kracht, vrijheid, moed, creatie?). Het rechtse vrouwelijke beeld (“cultuur”) houdt een wapenschild vast met daarop een kruis. In haar rechterhand lijkt ze een stuk gebouw vast te houden (waarschijnlijk nogmaals een verwijzing naar de fabriek). Aan de achterkant van de meest linkse pilaar bevindt zich een plakkaat met het opschrift: “Aan Lieven Gevaert ter herinnering aan het 60-jarig bestaan van de N.V. Gevaert-Photo-Producten namens het personeel en de gepensionneerden [sic]”.
LIEVEN GEVAERT
Lieven Gevaert (Antwerpen 1868 – Den Haag 1935) was een van de belangrijkste industriëlen van ons land (als de stichter en leider van een wereldvermaard bedrijf), een organisator van het Vlaamse economische leven, een groot mecenas van het Vlaamse cultuurleven en een sociale vernieuwer. Zowel op het vlak van fotografie als dat van werknemersparticipatie was hij een voorloper.
Na zijn opleiding tot fotograaf opent hij in 1890 in de Antwerpse Montignystraat een atelier waar hij na veel zoekwerk en met ambachtelijke middelen fotopapier maakt. Ook richt hij een laboratorium in voor zijn proefnemingen met platen en papier. Met zijn eerste spaarcenten koopt hij boeken over zijn vak en studeert hij op eigen kracht scheikunde van de fotografie. De eerste machines die hij nodig heeft, ontwerpt en bouwt hijzelf. Met de steun van de Antwerpse zakenman Armand Seghers richt hij in 1894 de firma L. Gevaert & Cie op met een kapitaal van 20 000 frank dat geleidelijk uitgroeit tot 35 miljoen Belgische frank (1926). In 1897 vestigt Gevaert zich in Mortsel, waar in 1904 de eerste steen wordt gelegd van een nieuwe fabriek, die tot het huidige complex zal uitgroeien. Ondertussen worden steeds meer buitenlandse handelsdepots geopend (in Parijs, Wenen, Berlijn, Milaan, Moskou, Londen, Buenos Aires en Rio de Janeiro). Ook worden er filialen opgericht in de Verenigde Staten en Barcelona. In 1920 wordt de firma omgevormd tot de naamloze vennootschap Gevaert-Photo-Producten. De NV fuseert in 1964 met het Duitse Agfa AG tot de huidige Agfa-Gevaert Group.
Vanuit Vlaams en sociaal oogpunt heeft Gevaert een belangrijke rol gespeeld in de vernederlandsing van het bedrijfsleven en het onderwijs. Op die manier wilde hij een Vlaamse elite vormen, die zich bewust was van haar eigen waarde en gestoeld was op economische draagkracht.
Zo richt hij in 1908 mee het Vlaams Handelsverbond op, waarvan hij ondervoorzitter wordt. In 1926 wordt deze organisatie omgevormd tot het Vlaams Economisch Verbond, waarvan Gevaert de eerste voorzitter wordt.
Gevaert zet zich ten volle in voor de Vlaamse ontvoogding en beseft dat Nederlandstalig onderwijs daarbij noodzakelijk is. Zo helpt hij bij de oprichting van twee Vlaamse katholieke middelbare scholen in Antwerpen: Sint-Lutgardis voor meisjes en Sint-Lievens voor jongens. Ook in zijn eigen fabriek wordt Nederlands gesproken. Verder kunnen onder meer de Kredietbank, de Vlaamse Opera, de krant De Standaard en de IJzerbedevaarten op zijn morele en financiële steun rekenen.
Gevaert was tevens een sociale vernieuwer. In zijn fabriek voerde hij een vooruitstrevende loonpolitiek met winstaandeel, kinderbijslag, ziekte- en levensverzekering, pensioenfonds en samenaankoop. Voorts zorgt hij in zijn bedrijf voor een bedrijfsgeneeskundige dienst, een personeelsbibliotheek, avondcursussen en een weduwen- en wezenfonds. Boven de ingang van de Mortselse fabriek kon men zijn lijfspreuk lezen: “Arbeid adelt”. Dat alles maakt het Lieven Gevaertmonument sociologisch relevant.
Deze foto’s werden geüpload in het kader van het vak Organisatiesociologie aan de K.U.Leuven.
Katleen Anthierens
Bronnen:
http://www.mortsel.be/nieuws/1563/default.aspx?_vs=0_N&id=1074 (10/03/2010)
http://www.gva.be/antwerpen/mortsel/lieven-gevaert-krijgt-van-mortsel-een-stevige-beurt.aspx (10/03/2010)
http://historiek.kvcv.be/Artikelen/Gallerij/Gevaert%20Lieven%20NL.pdf (10/03/2010
http://www.provant.be/nieuws/vrije_tijd/cultuur/erfgoed/projectoproep_subsidies_klein_.jsp (10/03/2010)
http://www.agfa.com/en/co/about_us/history/years_of_expansion/index.jsp (10/03/2010)
http://www.agfa.com/en/co/about_us/history/history/index.jsp (10/03/2010)
http://www.project-gb.be/node/16 (10/03/2010)
http://www.vnjmortsel.org/index.php?pagina=8 (10/03/2010)
http://kvo-scholen.be/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=8&Itemid=8 (10/03/2010)
http://www.archeonet.be/?p=3009 (10/03/2010)
http://www.canonsociaalwerk.eu/be/details.php?cps=17 (10/03/2010)
http://www.mens-en-cultuur-uitgevers.be/boeken/geschiedenis-en-maatschappij/lieven-gevaert/ (10/03/2010)
Zelf informatie toevoegen
